TERRA ROSSA

TOPRAK TÜRLERİ VE AĞAÇ TÜRLERİ

Hepimizin bildiği üzere bir ağacın sağlıklı yetişmesinde iklim ,güneş ,rakım ve toprak en kritik etmenlerdir. Biz evdeteknik.com sitemizin bu yazısında toprak türlerini ve bu topraklara uygun ağaç türlerini inceleyeceğiz. İncelememizde iklim ve rakım faktörlerine değinmeyeceğizki konu dağılmasın. Sırasıyla toprak tülerini ve yetiştirebileceğiniz ağaç türlerini inceleyelim 1. Taşlı Topraklar : İçeriğinin %80 inden fazlası taştır. Taşlar sayesinde kolay havalanır ancak toprak içeriğinin düşüklüğünden ötürü fazla besin ihtiva etmezler. Suyuda tutamazlar. Bu nedenle taşlı topraklar dikim için pekte uygun değildir. Ancak en uygun türler Ardıç ,alıç ,akasya ,badem ,yabani armut ,ailanthus hatta toros sediri gibi kuraga dayanabilen ve köklerinden salgıladığı enzimler sayesinde kayaları delebilen kazık köklü ağaçlardır. Halk arasında metre karede beş on taş görüldüğünde o toprağa taşlı densede teknik anamda taş oranı %80 i geçmeden o toprağa taşlı toprak denilemez. Topraktaki taşlar su geçirgenliğini artırma ve havalandırma fonksiyonları nedeniyle belirli bir orana kadar ağaçlar için faydalıdır bile denilebilir.

2. Kumlu Topraklar : Taşlı topraklarda olduğu gibi %80 ve daha fazlası kum olan topraklara kumlu toprak denilir. Teknik anlamda kumlu bir toprakta besinler hızla yıkanır. Bu nedenle besince fakir ve genelde asidik yapıdadırlar. Kumlu topraklar suyuda pek tutamazlar. Ancak bitki köklerinin rahat gelişmesi içinde uygundurlar. Bu tür topraklarda su sorunu yoksa kavak söğüt ailanthus ve cevizler kolay yetiştirilebilir. Gübre takviyesi olmadığında cevizlerin verimi düşecektir. Kumlu bir toprakta su sorununu ve gübre ihtiyacını karşılarsanız ,düzenli takviye ile hemen her tür ağacı yetiştirebilirsiniz. Çünkü kum kök gelişimi için gerekli ve uygun bir yapıtaşıdır. Tek sorunu besince fakirlik ve su tutamamadır.

3. Killi topraklar : Killi toprak içeriğinin yarısından fazlası kilden oluşan topraklardır. Bir toprağın killi olup olmadığını anlamak için nemli bir toprağı sıkın ve bırakın. Şekil alıp bozulmuyorsa o toprak killidir. Killi toprak yapışkandır. Keza toprak kurakta yarılıyor çatlıyorsa killidir. Kil normalde bitkiler için tam bir besin deposudur ancak su geçirmezliği ,kış mevsimlerinde bitki köklerini boğması ,kurakta çatlayarak köklerin hava almasını sağlaması bazik yapısı ve köklerin gelişimi için uygun olmaması nedeniyle pek verimli değillerdir. Genellikle alkali özellik taşırlar. Bu alkalilik toprakta fazlaca besin olduğu halde bitkinin kökleriyle besini almasını önler. Killi topraklar geç tava gelirler. Suyu geçirmekte isteksiz olmalarına rağmen kış mevsimlerinde suyu tuttuklarındada iyi tutarlar ,yani geç kururlar. Bu iyi gibi görülsede bazı ağaçların köklerini boğabilir. Humik asit ve fuvikasitle muamele ederek killi topraklarda alkalilik -bazik yapı giderilip toprak pH ı organik bir şekilde giderilebilir. Ülkemizin özellikle iç kesimlerinde toprak ağırlıkla killidir. Killi topraklarda en büyük sorun taban suyudur. Taban suyu varsa söğüt ,akasya, çınar ,iğde ,kavak türleri ,okaliptus yetiştirebilirsiniz. Direnaj yaparak taban suyuyla mücadele edebilirsiniz. Ancak çam türleri gibi kazık köklü türlerden uzak durun. Taban suyu yoksa humik asitle muamele ederek ve bazı püf noktalarına uyarak istediğiniz ağacı yetiştirebilirsiniz. İlk yapmanız gereken ağaç için olabildiğine geniş ve derin çukur kazmaktır. Kazdığınız çukurdan çıkan killi toprağı en az 1 e 1 oranında kumla ,imkan varsa organik hayvan gübreside ilave ederek karıştırın. Killi topraklar kumla karışarak en büyük sorunu olan geçirimsizlik sorunu kalkacaktır. Leonardit te ilave ederseniz toprağa humik asit vererek asit baz dengesini sağlayarak ağacın besinlerden faydalanmasını sağlayacaktır. Bu şekilde ağaç başı en az yarım m3 toprak çıkarıp hazırlayabilirseniz iklim uydukça istediğiniz ağacı yetiştirebilirsiniz. Ancak en uygun türler olarak kayısı ,armut ,kiraz ,alıç ,badem ,nispeten ayva, ladin ,köknar ,kayın sayabiliriz.

4. Tınlı Topraklar : Yarıdan fazlası kum ,%30 civarıda killi topraktan oluşan topraklardır. Tarım için ideal topraklardır. Kurakta çatlamazlar. Mineralce ve temel elementlerce zengindirler. Tava gelmeleri ve işlenmeleri kolaydır. İklim ve rakım uyduğu sürece tınlı topraklar her tür için uygundur. Organik madde bakımından takviye isteyebilir. Bunu ancak toprak analiziyle anlayabilirsiniz. Pratik bir bilgi olarak toprağı sıkın ve bırakın ,bırakınca yavaş yavaş genleşiyor şişiyorsa organik maddece zengindir. 5. Marnlı topraklar: İçinde kum, kil,çakıl ve humus bulunur. Bağcılık bakımından uygun topraklardır. 6. Humuslu Topraklar : Humuslu topraklar en ideal topraklardır. İçerisinde kum kil çakıl ve organik maddeler içerir. Mineral ve besince zengindir. Su tutma kapasitesi yüksektir. Çürümüş hayvan ve bitki atıklarına humus denir. Humuslu topraklarda iklim ve rakım uygun oldukça herşey yetişir. Sebzecilik ve meyvecilikte ideal toprak türüdür.

7. Kireçli Topraklar : Sulanınca kalın bir kaymak tabakası oluştururlar. Asidik özelliklidir. İşlenmesi zordur. Tarım için pek ideal değildirler. Suyu geçirmek istemezler. Çatlamaya meyillidirler. Kireç oranına bağlı olarak ceviz ve badem nispeten kireci kaldırabilen ağaçlardır. Leonardit ve humik asit kullanımı verimi ciddi etkileyecektir.

Toprak Türleri

Topraklar ana başlıklar altında şöyle özetlenebilir. 1-Taşlı topraklar; Taşlı topraklar: İçeriği % 80 taş ve az miktarda topraktan oluşur. Kolay havalanırlar. Fakat su tutma kapasiteleri ve besin ihtiyaçları azdır. 2-Kumlu topraklar; Kumlu topraklar:% 80 kum ihtiva ederler. İşlenmeleri kolaydır. Su tutmadıklarından bol sulama gerektirirler buda topaktaki besinin yıkanıp gitmesine neden olur. besince fakir ve genelliklede asit topraklarıdır. 3-Tınlı topraklar; Tınlı topraklar: yarıdan fazlası kum ve % 30–50 arasıda kilden meydana gelirler. Tava gelmeleri ve işlenmeleri kolay olduğundan tarım için elverişli topraklardır. 4-Killi topraklar; Killi topraklar: İçeriğinin yarıdan fazlasını kil oluşturur. Su tutma kapasiteleri yüksektir. Bu nedenle geç tava gelirler. Tava gelmeden işlenmesi halinde toprak tekstürü zarar görür. Ağır topraklar olup işlenmeleri zordur. Kurak zamanlarda toprak katı bir hal alır. 5-Marnlı topraklar; Marnlı topraklar.İçinde kum, kil,çakıl ve humus bulunur. Bağcılık bakımından uygun topraklardır. 6-Humuslu topraklar; Humuslu topraklar:Toprak sadece oluştuğu kayanın mineralleri değil bitkilerin dal kök yaprak gibi kısımlarıda içerirse böyle toprağa humuslu toprak denir. Siyah renkte bir topraktır. Koyu renk olduğu için çabuk ısınıp kolay tava gelirler.su tutma kapasiteleri iyidir.Besin maddelerince zengindirler. Tava gelince kolay işlenirler. 7- Kireçli topraklar; Kireçli topraklar:kil,kum humus ve kireç ihtiva ederler.kalın bir kaymak tabakası bağlarlar.suyu geçirmezler.zor işlenen bir toprak çeşididir. Toprağın Oluşu : Genel olarak kabul edilen bir teoriye göre Dünya Güneş' ten kopmuş ateşten bir kütle idi. Boşlukta dönerken zamanla soğuyan bu kütlenin üzeri sert bir kabuk halini almıştır. Bu sert kabuğu teşkil eden kayaların milyonlarca yıl boyunca çeşitli etkilerle ufalanıp ayrışması ve sonradan içerisine organik maddelerin karışmasından topraklar hasıl olmuştur. Bu parçalanmada fiziksel, kimyasal ve biyolojik faaliyetler müştereken rol oynamışlardır. Halen de bu kuvvetler etkilerini göstermekte ve toprakların oluşu devam etmektedir. Etrafımıza baktığımızda küçük bir arazi parçasında bile çeşitli topraklar görürüz. Bu farklılığın değişik sebepleri vardır. Toprakta bulunan maddelerin pek çoğu yeryüzünü kaplayan kayalardan meydana geldiğine göre, toprağın cinsi onu hasıl eden kayanın yapısı ile yakından ilgilidir. Fakat iklimin, canlıların, arazinin düz veya engebeli oluşunun yani topoğrafik durumunun ve zamanın etkilerinin de meydana gelen toprağın cinsinde kaya kadar önemli rolü vardır.

GÜRGEN(Carpinus sp. L.)

Trakya, Ege, Marmara Bölgesi, Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yayılış gösterir. Genellikle kuzey ve güney kıyı bölgelerimizin karışık ormanlarında bulunur. Ülkemizde 7.170 hektar koru, 1.031 hektar baltalık gürgen ormanı bulunmaktadır. Girintili grimsi kabuklu gövdelere sahip ağaç ya da ağaçcıklardır. Yumurta biçimindeki yapraklarının kenarları dişlidir. Yaklaşık 1 cm uzunluğunda, sivri uçlu ve sert kabuklu meyveleri, yaprağı andıran üç toplu bir meyve örtüsüyle kaplıdır. Türkiye'de iki türü doğal olarak bulunmaktadır; Adi gürgen (C. Betulus, Y) 20 m'ye kadar ulaşabilir. Doğu gürgeni (C. Orientalis, Y) ise 5-6 m boya sahip bir ağaçcıktır.

ARDIÇ(Juniperus sp. L.)

SSürüngen çalılardan büyük ağaçlara kadar çok çeşitli türleri olan ardıç, hemen hemen bütün bölgelerimiz yüksek dağlık kesimlerinde doğal yayılış gösterir. Bazıları servi gibi pul yapraklara, bazıları da batıcı iğne yapraklara sahiptir. Ülkemizde 1.100.492 hektar saf ardıç ormanı bulunmakta ve önemli doğal türleri; Katran ardıcı (J. Oxycedrus, Y), Adi ardıç (J. Communis, N), Finike ardıcı (J.phoenicia, N), Kokulu ardıç (J.foetidissima, Y), Sabin ardıcı (J. Sabina, N), Boylu ardıç (J. Excelsa, Y) dır.

FISTIKÇAMI(Pinus Pinea)

Tipik bir Akdeniz ağacı olan fıstıkçamı, özellikle Batı ve Güney Anadolu'da ormanlar kurar. Ülkemizde 46.490 hektar saf fıstıkçamı ormanı bulunmaktadır.Olgun bireyleri 15-20 m boyundadır. Gençlikte yuvarlak, yaşlılıkta şemsiye gibi tepesiyle diğer çamlardan ilk bakışta ayırt edilebilir. Tohumları oldukça büyüktür. Halk arasında "çam fıstığı" diye adlandırılan tohumları Batı Anadolu yöresindeki köylüler için önemli bir gelir kaynağıdır.

KIZILÇAM(Pinus Brutia)

Dünyadaki en geniş yayılışı Türkiye'dedir. Esas olarak Akdeniz ve Ege Bölgelerinde geniş ormanlar kurmakla birlikte, Batı ve Orta Karadeniz Bölgesi'nde de lokal yayılış gösterir. Ülkemizde 3.729.866 hektar saf Kızılçam ormanı bulunmaktadır. Deniz seviyesinden 1000-2000 m yüksekliğe kadar ulaşan Kızılçam, ışığı seven hızlı büyüyen bir çam türüdür. 20 m'ye kadar boylanabilir.Kalın ve genellikle koyu kızıl renkteki genç sürgünlerinden dolayı bu adı alır. Genel görünüş olarak yine güney bölgelerimizde yetişen Halep çamına (P.halepensis, N) benzer (Y).